Mitoni
Mitoni
Mitoni iku asalé saka tembung pitu (7). Upacara adat iki diselenggarakaké wektu calon ibu nggarbini utawa meteng 7 sasi, tujuane kanggo keslametan calon bayi lan ibuné utawa kanggo sing sifaté tolak bala. Ing dhaérah tinentu, upacara iki uga diarani tingkeban.
Makna
Jabang bayi umur 7 sasi iku wis nduwé raga sing sampurna. Dadi miturut pengertian wong Jawa, wêtêngan umur 7 sasi iki proses penciptaan menungsa iku wis nyata lan sempurna neng sasi kaping 7 iki utawa Sapta Kawasa Jati.Rangkaian acara kanggo upacara mitoni iki luwih akeh tinimbang upacara ngupati, urut-urutane yaiku siraman, nglebo'ake endhog pitik kampung neng jero kain calon ibu dening calon bapak, salin rasukan, brojolan (nglebo'ake kelapa gading enom), memutus lawe utawa lilitan benang (janur), mecahake wajan lan gayung, nyolong endhog lan terakhir kendhuren. Acara siraman mung diselenggara'ake kanggo mitoni anak pertama.Miturut adat Jawa mitoni iku kudhu diselenggara'ake neng dina sing bener-bener apik yaiku dina Senen awan nganti mbengi utawa uga dina Jemuah awan nganti mbengi.
Rangkeyan acara
Rangkaian acara kanggo upacara mitoni iki luwih akèh tinimbang upacara ngupati, urut-urutané yaiku siraman, nglebokaké endhog pitik kampung ing jero kain calon ibu dening calon bapak, salin rasukan, brojolan (nglebokaké cengkir klapa gadling), medhot lawé utawa lilitan benang (janur), mecahaké wajan lan gayung, nyolong endhog lan pungkasan kendhurèn.
Acara siraman mung diselenggarakaké kanggo mitoni anak pisanan.
Siraman wektu upacara mitoni
Wektu
Miturut adat Jawa mitoni iku kudu diselenggarakaké ing dina sing bener-bener apik yaiku dina Senèn awan nganti mbengi utawa uga dina Jemuwah awan nganti mbengi.
Read More
Mitoni iku asalé saka tembung pitu (7). Upacara adat iki diselenggarakaké wektu calon ibu nggarbini utawa meteng 7 sasi, tujuane kanggo keslametan calon bayi lan ibuné utawa kanggo sing sifaté tolak bala. Ing dhaérah tinentu, upacara iki uga diarani tingkeban.
Makna
Jabang bayi umur 7 sasi iku wis nduwé raga sing sampurna. Dadi miturut pengertian wong Jawa, wêtêngan umur 7 sasi iki proses penciptaan menungsa iku wis nyata lan sempurna neng sasi kaping 7 iki utawa Sapta Kawasa Jati.Rangkaian acara kanggo upacara mitoni iki luwih akeh tinimbang upacara ngupati, urut-urutane yaiku siraman, nglebo'ake endhog pitik kampung neng jero kain calon ibu dening calon bapak, salin rasukan, brojolan (nglebo'ake kelapa gading enom), memutus lawe utawa lilitan benang (janur), mecahake wajan lan gayung, nyolong endhog lan terakhir kendhuren. Acara siraman mung diselenggara'ake kanggo mitoni anak pertama.Miturut adat Jawa mitoni iku kudhu diselenggara'ake neng dina sing bener-bener apik yaiku dina Senen awan nganti mbengi utawa uga dina Jemuah awan nganti mbengi.
Rangkeyan acara
Rangkaian acara kanggo upacara mitoni iki luwih akèh tinimbang upacara ngupati, urut-urutané yaiku siraman, nglebokaké endhog pitik kampung ing jero kain calon ibu dening calon bapak, salin rasukan, brojolan (nglebokaké cengkir klapa gadling), medhot lawé utawa lilitan benang (janur), mecahaké wajan lan gayung, nyolong endhog lan pungkasan kendhurèn.
Acara siraman mung diselenggarakaké kanggo mitoni anak pisanan.
Siraman wektu upacara mitoni
Wektu
Miturut adat Jawa mitoni iku kudu diselenggarakaké ing dina sing bener-bener apik yaiku dina Senèn awan nganti mbengi utawa uga dina Jemuwah awan nganti mbengi.
Kewan
Sebutane Mangan
Mangane asu lan babi: mocok.
Mangane boyo: nyaplok.
Mangane butha lan diyu: mbadhok.
Mangane celeng: nggogos.
Mangane glathik: nisil.
Mangane kebo lan sapi: nyenggut lan nggayemi.
Mangane kethek: ngrokoti lan ngemil.
Mangane macan: nggaglak.
Mangane pitik lan manuk: nuthul lan nyucuk.
Mangane singa: mangsa.
Mangane tikus: ngikiti.
Mangane ula: nguntal.
Mangane wedhus: nyenggut lan gayemi.
Mangane wong: Buka/ saur (wayah pasa).
Swarane Kewan
Swara asu: mbaung/ njegug.
Swara babon: petok-petok.
Swara banyak: pating krengah.
Swara bebek: kwek-kwek.
Swara cecak: ngecek.
Swara dara: mbekur.
Swara gajah: ngempret.
Swara gangsir: ngenthir.
Swara garengpung: ngrengreng.
Swara gemak: ngelung.
Swara jago: kluruk.
Swara jalak: ngoceh.
Swara jaran: beker/ bengingeh.
Swara jangkrik: ngerik.
Swara kebo: ngowek.
Swara kethek: mere.
Swara kidang: mbekik.
Swara kodhok: ngorek.
Swara kombang: mbengengeng.
Swara kucing: ngeong.
Swara kuthilang: ngoceh.
Swara kuthuk: kiyik-kiyik.
Swara kutut: manggung.
Swara lamuk: nging-nging.
Swara macan: mbaung/ anggero.
Swara menco: ngoceh.
Swara menjangan: mbekik.
Swara merak: nyengungong.
Swara sapi: mbengah.
Swara singa: nggero.
Swara tikus: citcit.
Swara ula: ngakak/ ngeses.
Swara wedhus: ngembek.
Swara Ngundang Kewan
Ngundang Kewan
Ngundang asu: jih, jih, jih.
Ngundang banyak: kati, kati, kati.
Ngundang bebe: ri, ri, ri.
Ngundang dara: tu, tu, tu.
Ngundang jaran: ki, ki, ki.
Ngundang kebo: oek, oek, oek.
Ngundang kucing: pus, pus, pus.
Ngundang menthog: thi, thi, thi.
Ngundang pitik: kur, kur, kur.
Ngundang sapi: meh, meh, meh.
Ngundang wedhus: mi, mi, mi.
Omah Adat Jawa
Omah adat Jawa
Omah adat Jawa sing umum dikenal yaiku omah utawa umah sing duwé gaya arsitektur joglo, seliyané iku uga ana umah sing dibangun nganggo gaya arsitektur liya misale: limas, dara gepak, joglo trajurmas uga bangunan liya umpamane sasono suko.
Umah adat Jawa sing esih lengkap lan nduwe nilai-nilai budaya Jawa yaiku sing nduwe 3 bagian bangunan, saka ngarep ana pendhapa sing diapi 2 bangunan liya sing radha cilik lan posisine radha neng arepan bangunan pendhapa. Bagian tengah ana pringgitan lan bagian mburi dhewe ana dalem.Umah neng desa-desa lan penduduk biasa umume bangunane tunggal lan dibangun nganggo gaya arsitektur dara gepak.
Bagian
Pendhapa: diapit Pengrawit apitan lan Tajuk mangkurat
Pringgitan neng tengah-tengah
Dalem ageng utawa dalem: sing dipérang manèh dadi 3 bagian yaiku: Senthong kiwa, Senthong tengah lan Senthong tengen
Gandhok lan pawon
[sunting]
Gaya arsitektur
Joglo (payon joglo)
Limasan (payon limas)
Kampung (payon pelana)
Panggang Pe
Mesjidan/Tajugan
Jinis-jinis omah Joglo :
Joglo Lawakan
Joglo Sinom
Joglo Jompongan
Joglo Pangrawit
Joglo Mangkurat
Joglo Hageng
Joglo Semar Tinandhu
Jinis-jinis omah Limasan
Limasan Lawakan
Limasan Gajah Ngombe
Limasan Gajah Njerum
Limasan Apitan
Limasan Pacul Gowang
Limasan Cere Gancet
Limasan Trajumas
Limasan Gajah Mungkur
Limasan Klabang Nyander
Limasan Lambang Teplok
Limasan Semar Tinandu
Limasan Lambang Sari
Limasan Semar Pinondhong, conto Bangsal Kama, Kraton Cirebon
Jinis-jinis omah Kampung :
Kampung Pokok
Kampung Trajumas
Kampung Pacul Gowang
Kampung Srotong
Kampung Cere Gancet
Kampung Gotong Mayit
Kampung Semar Pinondhong
Kampung Apitan
Kampung Gajah Njerum
Kampung Gajah Ngombe
Kampung Doro Gepak
Kampung Klabang Nyander
Kampung Jompongan Lambang Teplok Semar Tinandhu (untuk tobong kapur)
Kampung Lambang Teplok (untuk gudang genteng)
Jinis-jinis omah Panggang Pe :
Panggang Pe Pokok
Panggang Pe Trajumas
Panggang Pe Empyak Setangkep
Panggang Pe Gedhang Selirang
Panggang Pe Gedhang Setangkep
Panggang Pe Cere Gancet
Panggang Pe bentuk kios
Panggang Pe Kodokan (jengki)
Panggang Pe Barengan
Panggang Pe Cere Gancet
Jinis-jinis omah Mesjidan/Tajugan :
Mesjidan Cungkup Pokok
Mesjidan Lawakan (langgar)
Mesjidan Lambang Teplok, conto : Bangsal Gianyar, Bali
Mesjidan payung agung (meru), susun 3 untuk rakyat, 5 sentana (keluarga) raja, 7 pangeran, 11 raja, conto Pamujaan Besakih, Bali
Tajug Tawon Boni, conto : Bangsal Pajajaran
Tajug Tiang Satu Lambang Teplok, conto : Mesjid rakyat Gombong
Tajug Semar Sinongsong Lambang Teplok, conto : Langgar Kecil Kraton Cirebon
Tajug Pendawa, contoh : Kraton Cirebon
Tajug Lambang Gantung, conto : Bangsal Ponconiti Kraton Yogyakarta
Tajug Lambangsari, conto : Bangsal Pertemuan para Wali, Gunung Sembung
Tajug Lawakan Lambang Teplok, conto : Pasarean Suwargan, Imogiri
Tajug Semar Tinandhu, Dukuh, Yogyakarta
Tajug Semar Sinongsong Lambang Gantung, conto : Masjid Soko Tunggal (gabungan Pajajaran dan Sultan Agungan, Taman, Kraton Yogyakarta
Tajug Ceblokan Lambang Teplok, Masjid Agung Yogyakrata
Tajug Mangkurat, Bangsal Witono, Kraton Yogyakarta
Tajug Sinom Semar Tinandhu, Lawang Sanga-sanga, Kraton Cirebon
Klambi Adat Banyumasan
Klambi Adat Banyumasan
Dhaérah Banyumasan nduwé klambi tradhisional sing khas banget. Ing kalangan wong cilik ditemoni klambi kaya lancingan, bebed wala, pinjungan, iketan, nempean lan liya-liyané. Sauntara ing kalangan priyayi ditemoni klambi beskap kanggo kaum priya lan nyamping kanggo kaum wanita. Yèn klambi adat iki diberdayaké sacara maksimal kanggo kapentingan wisata mesthi waé bakal bisa dadi daya tarik dhéwé kanggo wisatawan.Surat Prajanjen
Sleman, 16 februari 2011
SURAT PRAJANJEN
Ingkang tapak asma ing ngandhap menika :
Nama : Darsono
Pedamelan : Wiraswasta
Pidalem ing : Bodeh, Ambarketawang, GAmping, Sleman
Minangka Pihak : I
Damel prajanjen kaliyan
Nama : Bardiono
Pedamelan : Wiraswasta
Pidalem ing : Taman Tirta, Kasihan, BAntul
Minangka Pihak : II
Pihak I kaliyan II ngawontenaken prajanjen. Wondene isinipun prajanjen inggih menika :
1. Pihak I numbas motor kagunganipun pihak II rikala tanggal 14 Februari 2011 gunggunge Rp. 10.000.000,00 ( Sedasa yuta rupiah).
2. Dene caranipun nyahuraken : Pihak I kanthi nyicil dumateng Pihak II kaping 10 saben wulan Rp. 1.000.000,00 ( Setunggal yuta rupiah) wiwit tanggal 15 Februari 2011 ngantos 15 November 2011.
3. Menawi wonten prekawis ingkang dumados sadangunipun wekdal prajanjen, badhe karampungaken kanthi pasedherekan.
Kula,
Pihak II Pihak I
Bardiono Darsono
Seksi
1. Surya Darminto 2. Handarsono
Kamis, 03 Maret 2011
saparan (versi bahasa indonesia)
Tradisi Saparan
- Tahap midodareni bekakak.
- Tahap kirab.
- Tahap menyembelih pengantin bekakak.
- Tahap sugengan ageng.
Upacara bekakak dilaksanakan sejak tahun 1755, selepas perjanjian Giyanti. Konon upacara ini diadakan karena banyak pencari batu gamping yang meninggal, para penembang tidak teratur dalam menambang batu gamping. Akhirnya banyak lubang-lubang bekas galian batu gamping di gunung gamping, runtuh dan menimpa para penambang. Puncak dari kejadian itu adalah meninggalnya Kyai dan Nyai Wirosuto dan sekeluarga.
Sesaji upacara bekakak menjadi 3 kelompok. 2 kelompok untuk 2 jali yang masing-masing di letakkan bersama-sama dengan pengantin bakakak. 1 kelompok lagi di letakan dalam jodhang sebagai rangkaian pelengkap sesaji upacara. Macam-macam sesaji yang di letakan bersama-sama pengantin bakakak antara lain nasi guruh di tempatkan dalam pengaron kecil, nasi liwet di tempatkan dalam pendil kecil beserta rangkaiiannya daun dadap, daun turi, daun kara yang di rebus, telur metah dan sambal gepeng : Tumpeng Urubing Dhamar, Kelak Kencana, Pecel Pitik, Jangan Menir, Rindang Antep, Ayam Panggang, Ayam Lembaran, Wedhang Kopi Pahit, Wedhang Kopi Manis, Jenewer, Rokok (cerutu), Ruajk Degan, Rujak Deplok, Arang-arang Kemanis, Padi, Tebu, Pedupaan, candu (Impling), Nangka Sabrang, Gecok Mentah, Ulam Mripat, Ulam Jeroan, gereh Mentah.
- Barisan penbawa umbul-umbul.
- Barisan pleton pengawal dari gamping tengah.
- Joli pengantin dan jodhhang.
- Reok dari gamping kidul.
Didalam pelaksanaanya, arak-arakan bekakak tidak hanya diikuti oleh prajurit pengawal bekakak saja. Namun sekarang banyak partisipasi masyarakat yang ikut serta meramaikan acara kirab bekakak tersebut. Seperti halnya kirab bekakak kemarin Jumat, 29 Januari 2010 terdapat arak-arakan mobil jib, kesenian kuda lumping, gunungan buah dan sayur dari Pasar buah Gemah Ripah dan Pasar Tradisianal Gamping, arak-arakan andhong yaitu perangkat desa Ambarketawang, Bapak camat Gamping, Wakil Bupati Sleman, Dimas Diajeng Kabupaten Sleman, dan masih banyak yang lainya.
Antusiasme warga yang menyaksikan sangat luar biasa. Terbukti dari banyaknya warga yang telah memadati rute arak-arakan sejak dari jam 14.00 WIB. Padahal acara arak-arakan baru dimulai pukul 15.45 WIB. Acara Saparan ini tak hanya di gemari oleh orang tua saja namun anak-anak banyak yang menggemarinya. Seluruh lapisan masyarakat tumpekblek pada acara ini.
Langganan:
Komentar (Atom)

















